In het hoofdstuk ‘stamtonen’ zijn we te weten gekomen dat er zeven verschillende stamtonen zijn. Ook weten we dat deze stamtonen zich steeds weer herhalen op de notenbalk. Maar als we de noten gaan vergelijken zien we dat deze in afstand van elkaar verschillen. Sommige liggen namelijk ver van elkaar vandaan, maar andere juist weer heel dichtbij. Deze afstand tussen noten noemt men een ‘interval’. Net als bij de notennamen bestaan er ook meerdere intervallen om duidelijkheid te creëren in het notenschrift. Voor het noten leren lezen zijn deze intervallen niet heel erg belangrijk, maar om muziek duidelijk te maken aan anderen kan het herkennen van een interval best handig zijn.

Bekijk het beste noten leren lezen boek
Meer informatie

Intervallen

Soorten intervallen

Een interval ontstaat in principe tussen de eerste C (centrale c) en alle andere noten. Als we de verschillende afstanden gaan tellen komen we tot het nummer 7. Deze zeven intervallen hebben elk weer hun eigen naam. Hierboven zijn al de verschillende intervallen afgebeeld met bijhorende naam. Zoals je kunt zien is er nog èèn extra interval, waardoor het er eigenlijk acht zijn. Maar wat betekenen deze intervallen eigenlijk? Dat lees je hieronder:

PrimeDe prime (uitspreken als ‘priem’)

Het eerste en kleinste interval is de ‘prime’. Dit is de afstand tussen twee noten die precies op dezelfde hoogte zijn genoteerd. Hierbij kun je denken aan twee dezelfde stamtonen (C, G etc.) Het maakt daarnaast niet uit of de noten tussen of op de lijnen zijn geplaatst. Vaak wordt de prime ook wel éénklank genoemd, omdat de noten waarvoor het interval geldt dezelfde klank/toonhoogte hebben.

De secunde

SecundeAls twee noten maar èèn stapje (hoger of lager) in afstand van elkaar verschillen wordt dit een ‘secunde’ genoemd. Maar naast de gewone secunde  wordt er ook gebruik gemaakt van andere secundes. Deze zijn namelijk gebaseerd op halve stapjes in plaats van de hele stapjes. Om het onderscheidt duidelijk te maken maakt men gebruik van de volgende secundes:

  • Halve toonafstand = kleine secunde
  • Hele toonafstand = grote secunde

TertsDe terts

In tegenstelling tot èèn stapje verschil kunnen noten ook twee stapjes van elkaar zijn geplaatst, deze afstand wordt de ‘terts’ genoemd. Net als bij de secunde heeft de terts ook meerdere varianten. Men onderscheidt de volgende twee:

  • Anderhalve toonafstand = kleine terts
  • Twee toonafstanden = grote terts

KwartDe kwart

Na de twee stappen volgen natuurlijk de drie stappen, de afstand tussen de noten heet nu een ‘kwart’. Ook bestaan er net als bij de voorgaande intervallen weer varianten. Maar nu heten deze niet groot en klein. Hieronder worden de twee kwarten nader toegelicht:

  • Tweeënhalve toonafstand = reine kwart (zuiver of helder)
  • Drie toonafstanden = overmatige kwart (te groot of vals)

KwintDe kwint

De volgende interval in de reeks is de ‘kwint‘, welke de afstand is van vier stapjes tussen twee noten op de notenbalk. Daarnaast onderscheidt men opnieuw twee varianten. Men kenmerkt namelijk de volgende twee soorten kwinten:

  • Drieënhalve toonafstand = reine kwint
  • Drie toonafstanden = verminderde kwint (te klein of vals)

SextDe sext

Sext‘ is het interval voor vijf stapjes hoger of lager tussen twee noten op de notenbalk. Ook heeft dit interval weer twee soorten welke net als bij de terts en secunde, aangeduid worden met groot of klein. Deze twee intervallen betekenen het volgende:


TIP VAN LEERONLINEPIANO
Pianoles van Cor Bakker
Pianoles van Cor Bakker
Volg pianoles bij Cor Bakker en ontvang toegang tot meer dan
170 instructievideos en 10 pdf lessen voor maar 149 euro!
Bekijk zijn volledige programma »»


  • Vier toonafstanden = kleine sext
  • Vierenhalve toonafstand = grote sext

SeptiemDe septiem

Wanneer er op een notenbalk twee noten zes stapjes van elkaar verwijderd zijn, wordt deze afstand een ‘septiem’ genoemd. Ook heeft dit interval weer twee varianten welke weer met ‘groot’ of ‘klein’ worden onderscheiden. We kenmerken de volgende twee septiemen:

  • Vijf toonafstanden = kleine septiem
  • Vijfenhalve toonafstand = grote septiem

OctaafHet octaaf

Als twee noten zeven stapjes van elkaar zijn geplaatst, noemt men deze afstand het ‘octaaf’. Dit interval kom je vaak tegen in bladmuziek, omdat de klank erg zuiver is en dus mooi om naar te luisteren. Net als bij de prime is er maar èèn soort ‘het rein octaaf‘. Vaak wordt deze gewoon octaaf genoemd. Ook zijn de twee noten waarop het octaaf betrekking heeft hetzelfde en hebben deze zes toonhoogtes verschil.

Hoe bepaal je het interval?

Bij het bepalen van intervallen werd al duidelijk dat dit de afstand is tussen twee noten. Deze afstand bepaal je door de stapjes of plaatsen te tellen. Je begint bij de eerste noot, deze is een ‘nul’. Nu tel je vervolgens verder tot de volgende noot. Wanneer bijvoorbeeld de eerste noot een ‘C’ is en de tweede een ‘G’ zijn dit dus 4 stamtoonplaatsen/toonafstanden. Hierbij hoort vervolgens het interval ‘kleine sext’.

Omdat de bovenstaande methode erg verwarrend kan werken is er nog een methode bedacht. Deze methode is gebaseerd op de ‘naam’ van de intervallen. Zo is de ‘C’ nu niet nul, maar 1. Als we nu tellen komen we tot het getal 5 in plaats van 4. Als je bij het interval ‘sext’ kijkt zie je dat de eerste methode overeenkomt met de toonafstanden en de tweede met de ‘stapjes’.

Leesrichting

In de leesrichting van noten onderscheidt men opnieuw intervallen. Zo heb je de horizontale leesrichting en de verticale leesrichting. Met de horizontale leesrichting bedoelen we twee noten die naast elkaar zijn geplaatst en dus ook na elkaar klinken. Dit noemen we het ‘Melodische interval’. Als de noten boven elkaar zijn genoteerd noemt men dit een verticale leesrichting. Deze noten klinken dus gelijktijdig en worden aangeduid met ‘Harmonische interval’. In dit geval kunnen we de voorgaande intervallen weer verdelen over deze twee groepen:

  • Melodische interval = prime en secunde
  • Harmonische interval = terts, kwart, kwint, sext, septiem en octaaf

 

 

9 gedachten over “Intervallen

    1. Hallo Uke,

      Je spreekt van een melodische interval wanneer de twee tonen van elk interval na elkaar komen. Een harmonisch interval ontstaat wanneer het interval wordt gevormd door twee tonen die tegelijkertijd klinken.

      Hoop dat je hier wat aan hebt.

      Met vriendelijke groet,

      Team Leeronlinepiano.nl

  1. Waarom wil je weten wat het interval is? Wat is het doel hiervan? Ik speel toch gewoon de noten?

    Ik weet nu precies hoe t werkt maar weet niet waarom ik dit moet uitrekenen. Wat ik eraan heb?
    Gr
    Sabina

    1. Dag Sabina,

      Bedankt voor je reactie. Intervallen gaan samen met het leren van de toonafstanden. Hiermee bepaal je de toonhoogte en kun je versnellen of vertragen.

      PS: dit zijn de lessen voor experts en dienen als aanvulling.

      Mvg,

      Team Leeronlinepiano.nl

  2. Waarom zijn intervallen rein of groot? Waarom zijn ze bijv. niet allemaal rein of allemaal groot? Waarom kan een groot interval klein en vervolgens verminderd worden en een rein interval alleen maar verminderd?

  3. Volgens mijn bescheiden mening bepaalt u de toonafstanden niet op de goede manier. De meeste toonafstanden zijn 1 grote secunde, (dus in uw termen 2 stapjes), en de afstanden B-C en E-F zijn 1 kleine secunde (1 stapje).
    Uw uitleg bij secunde en terts klopt, maar daarna gaat het fout. Een reine kwart is namelijk geen 2,5 toonafstanden, maar 3 toonafstanden. Het zijn dus zogezegd 5 kleine stapjes, maar geen 2,5 grote stappen!
    Als u van prime tot octaaf telt zijn dat 7 toonafstanden, zeg maar 7 stappen, en dat zijn geen 14 kleine stapjes, maar slechts 12 kleine stapjes.

Geef een antwoord