We hebben gezien dat we met de muzieknoten op de notenbalk verschillende soorten geluiden kunnen maken. Naast deze verschillende piano geluiden komen er ook stiltes voor in muziekstukken. Maar hoe geven we dat nu precies aan op de notenbalk en hoe worden deze stiltes eigenlijk genoemd? De notenbalk kent naast muzieknoten ook ‘rusten’, welke worden aangegeven met rusttekens. Zoals we weten hebben de noten op een notenbalk een bepaalde telwaarde (1, 2 of 3 tellen). Bij de rusten is dit precies hetzelfde en moeten we dus bij rusttekens een paar tellen geen geluid maken. Daarnaast is de telwaarde afhankelijk van de soort noot: hele, halve, kwart etc. Bij rusten herkennen we ook deze benamingen, waardoor dit hoofdstuk niet heel ingewikkeld zal worden.
Inhoudsopgave
Welke rusten bestaan er?
Natuurlijk beginnen we nu eerste met de hele rust, welke dus ook weer dezelfde waarde heeft als een hele noot. In de meeste gevallen heeft een hele noot een telwaarde van vier tellen. Bij een hele rust maken we dan voor vier tellen geen geluid. Het rustteken (hele rust) ziet eruit als een zwarte korte streep (zie afbeelding 1/1), welke genoteerd is onderaan de vierde lijn van de notenbalk. In tegenstelling tot muzieknoten wordt de hele rust altijd onderaan de vierde lijn geplaatst ongeacht de sleutel.
Naast de hele rusten kennen we ook de halve rusten. Nu denk je waarschijnlijk dat hele rusten en halve rusten precies hetzelfde zijn. Aan de ene kant is dit wel zo, omdat ze allebei worden weergegeven als een kort zwart streepje. Als je beter kijkt naar de afbeelding hierboven zie je dat de halve rust op de derde lijn van notenbalk ligt. Ook hier geldt weer dat een halve rust even lang duurt als een halve noot en de locatie van deze halve rust altijd hetzelfde is (bovenop de derde lijn).
In tegenstelling tot de voorgaande twee rusten heeft een kwart rust een totaal ander symbool. Een kwart rust is precies hetzelfde als een kwart noot en duurt èèn tel. Net als bij de noten moeten we de maten vullen met een bepaald aantal tellen. De maat moet in dit geval ook weer helemaal vol zijn. Daarnaast tellen we gewoon door in een muziekstuk ook al kom je rusttekens tegen.
De achtste rusten en korter zien eruit als een noot met stok. Bij de noten zagen we ook al dat sommige noten vlaggetjes krijgen, dit geldt ook voor deze rusten. Alleen nu krijgt de rust geen vlaggetje maar een bolletje. De achtste rust krijgt èèn bolletje en de overige rusten twee of meer.
Rusten met stip
Zoals we de noten met de helft kunnen verlengen gebeurt dit ook bij de rusten. Er wordt dan een stip achter de noot/rust gezet, waardoor een rust van twee tellen nu drie tellen wordt. Hieronder geven we een aantal voorbeelden van zo`n rust met stip en waar deze mee kan worden vergeleken.
Om te onthouden:
De hele rust hangt aan de vierde lijn, begeeft zich hoog …..duurt 4 tellen.
De halve rust ligt op de derde lijn, begeeft zich laag ……duurt 2 tellen.
Ik heb zojuist van mijn docent muziek een ezelsbruggetje geleerd voor het verschil tussen de hele rust en de halve:
De hele rust is te zwaar geworden en door de 4de lijn heen gezakt, terwijl de halve rust licht genoeg was om te blijven liggen 😉
Leuk Selina, erg handig inderdaad!
Je kan het ook zien als: een hele rust die als een luiaard (hangbeest) hangt te slapen en een halve rust die alvast klaar staat om weer te kunnen spelen.