noten tegelijk op notenbalkNoten worden vaak achter elkaar geplaatst op de notenbalk, maar wat doen we eigenlijk als noten tegelijk moeten worden gespeeld? In dit geval worden de noten boven elkaar geplaatst op meerdere lijnen van de notenbalk. Als we kijken naar bladmuziek voor de piano zien we dat er best wel vaak noten boven elkaar worden geplaatst. Bij orkesten, waar meerdere instrumenten tegelijk worden gespeeld, is dit ook het geval. Naast twee noten boven elkaar kunnen er ook vijf boven elkaar worden geplaatst, waardoor er een verticale lijn van noten ontstaat op de notenbalk.

Bekijk het beste noten leren lezen boek
Meer informatie

Noten gecombineerd met stok

Nu we weten dat er meerdere noten boven elkaar worden geplaatst zullen we ons verdiepen in de schrijfwijze van deze noten. Zoals in het hoofdstuk ‘stokken’ aan de orde kwam hebben sommige stamtonen een stok. Als we meerdere van deze noten met stok tegelijk willen spelen/zingen zijn er eigenlijk twee manieren van notatie:

  • Noten horen bij elkaar en worden door hetzelfde instrument gespeeld = noten combineren tot èèn stok.
  • Noten horen niet bij elkaar en worden door verschillende instrumenten gespeeld = noten boven elkaar schrijven met aparte stokken.

Uitzonderingen

Het is belangrijk om te weten dat de lage noten een stok omhoog krijgen en de hoge noten een stok omlaag. Als er nu twee stamtonen, welke dicht op elkaar staan (bijvoorbeeld D en E), tegelijk worden gespeeld schrijven we de laagste noot ‘links’ van de stok en de hoogste ‘rechts’. Men voorkomt hiermee dat de noten door elkaar heen worden geschreven. Zoals eerder werd gezegd komt het bij de piano vaak voor dat noten tegelijk moeten worden gespeeld. Daarnaast hebben deze noten vaak niet dezelfde ‘lengte’ qua toon en is het combineren niet een geschikte oplossing. De noten worden in dit geval niet gecombineerd tot èèn stok en dus gewoon boven elkaar geschreven. Hierdoor kunnen we zien welke lengte elke noot heeft, wat erg belangrijk is voor het noten lezen.

Meerdere instrumenten tegelijk

Als een muziekstuk is bedoeld voor meerdere instrumenten schrijven we de stokken van de instrumenten met de laagste toon omhoog en met de hoogste toon naar beneden. Als meerdere instrumenten tegelijk een noot moeten spelen worden deze niet gecombineerd tot èèn noot, maar precies naast elkaar geschreven. De noot wordt dan nog wel gewoon precies op hetzelfde moment gespeeld door beide instrumenten.

Notenbalken onder elkaar

Vaak heeft elk instrument/stem zijn eigen notenbalk in een muziekstuk, waardoor er meerdere notenbalken onder elkaar worden geschreven. Maar hoe weet je nu of de notenbalken bij elkaar horen? Door middel van zogenoemde ‘maatstrepen’ worden de notenbalken, die bij elkaar horen, verbonden. Daarnaast krijgt elke regel aan de linkerkant een streep van boven naar beneden om duidelijk te maken welke notenbalken nu bij elkaar horen. Bij grote orkesten heeft meestal gewoon elke muzikant zijn eigen bladmuziek om vergissingen te voorkomen.

notenbalken onder elkaar

Noten tegelijk bij toetsinstrumenten

Nu we weten dat elk instrument zijn eigen notenbalk zijn er ook nog uitzonderingen, zoals de piano. Met een piano kun je namelijk veel verschillende tonen tegelijk maken, omdat je met twee handen speelt en dus meerdere toetsen tegelijk kunt indrukken. Men maakt in dit geval gebruik van twee notenbalken:

  • Bovenste notenbalk: bedoeld voor rechterhand, hoge noten en G-sleutel.
  • Onderste notenbalk: bedoeld voor linkerhand, lage tonen en F-sleutel.

In sommige gevallen zal er zelfs gebruik worden gemaakt van een derde notenbalk, omdat er dan teveel noten tegelijk moeten worden gespeeld. Bij een orgel komt zo`n derde notenbalk vaker voor, omdat men ook toetsen moet indrukken met de voeten. Deze notenbalk geeft daarom aan welke toetsen de pianisten met de voet moet indrukken.

2 gedachten over “Noten tegelijk

Geef een antwoord