stokken notenbalkDe noten op een notenbalk hebben meestal stokken. Zoals je hiernaast kunt zien wijzen deze stokken naar boven of naar beneden. Men wil hiermee voorkomen dat er verwarring ontstaat wanneer een notenbalk is bedoeld voor twee instrumenten. Maar wat betekenen deze ‘stokken’ nou precies? De hoge klanken/tonen hebben hun stokken omhoog staan en de lagere tonen omlaag. Daarnaast geven de stokken de duur van een klank weer, zoals je hiernaast in de laatste notenbalk kunt zien.

Bekijk het beste noten leren lezen boek
Meer informatie

Richting van de stokken

De bovenste noten van een notenbalk zijn bedoeld voor de hogere tonen. In een koor zijn deze tonen meestal de vrouwenstemmen (aangeduid met sopraan en alt). De lagere tonen daarentegen zijn die van de mannenstemmen (tenor en bas). De richting van de stokken is bij deze verschillende stemmen als volgt: sopraan- en tenorstem omhoog en de alt- en basstem omlaag. Wanneer een notenbalk bedoeld is voor meerdere stemmen kan het soms voorkomen dat een noot twee stokken krijgt in beide richtingen. Soms hebben noten (hele noten) helemaal geen stokken, waardoor de soortgelijke noten naast elkaar worden geplaatst op de notenbalk. Hierdoor kan men aflezen dat deze noten gelijktijdig moeten worden gezongen of gespeeld.

Maar hoe bepaal je eigenlijk de richting van de noten? Als een notenbalk bedoeld is voor een enkele stem, wordt de volgende regel gehanteerd voor de richting:

  • Alle noten onder de derde lijn van een notenbalk hebben hun stokken omhoog.
  • Alle noten boven de derde lijn hebben de stokken omlaag.
  • De noten die precies op de derde lijn staan krijgen hun stokken naar beneden of naar boven (beide richtingen is ook mogelijk).

Gebruik van de stokken

Zoals eerder werd gezegd heeft de hele noot geen stok en alle andere noten wel. Deze stok steekt aan de rechterkant van de noot omhoog of omlaag. Naast de stokken hebben sommige noten ook èèn of meerdere vlaggetjes die naar rechts uitsteken. Ook werd al duidelijk dat de stokken naar beneden of naar boven wijzen, om te voorkomen dat de noten buiten de notenbalk uitsteken.

Wanneer noten tegelijk worden bespeeld zijn er eigenlijk twee manieren waarop deze kunnen worden genoteerd op de notenbalk. Het verschil tussen deze twee notaties zit hem in het volgende: hetzelfde instrument of meerdere instrumenten die op hetzelfde moment bespeeld worden. Als de meerdere noten (met stok) op hetzelfde moment worden bespeeld, wordt deze geschreven als een enkele stok. Wanneer de noten niet een gelijke toonhoogte hebben (bv. een C en een D), worden deze niet precies boven elkaar op de stok gezet. Maar de ene noot aan de linkerkant en de andere aan de rechterkant van de stok.

Bij een piano wordt een andere schrijfwijze gehanteerd, omdat er bij het pianospel vaak verschillende lengtes qua noten tegelijk worden bespeeld. Als deze noten boven elkaar op een stok zouden worden gezet kun je niet zien hoe lang een noot duurt.

Geef een antwoord