Pianoles volgen met een vleugel lijkt misschien onmogelijk, maar indien je de mogelijkheid hebt tot een vleugel moet je dit zeker toch eens proberen. Als je niet de beschikking hebt tot een vleugel is het aan te raden om als beginner te kiezen voor een keyboard. Net als bij andere piano`s is een online piano cursus ook bestemd voor pianisten die gebruik maken van een vleugel. Met behulp van een laptop/tablet kun je dan eigenlijk overal piano spelen, mits er een toetsinstrument aanwezig is. Hieronder vind je alle informatie met betrekking tot het piano leren spelen op een vleugel.
Inhoudsopgave
Wat is een vleugel?
Een vleugel is net als een normale piano een toetsinstrument. Soms wordt een vleugel ook wel aangeduid met vleugelpiano of concertvleugel. In plaats van verticale snaren heeft een vleugel horizontale snaren die via een klavier/toetsenbord worden bespeeld met behulp van hamers. In tegenstelling tot een akoestische piano staan de snaren verticaal en raken de hamers de snaren dus van opzij. Naast dit grote verschil heeft een vleugel wel dezelfde hoeveelheid aan toetsen (88), waardoor het aantal tonen ook niks verschild. Tegenwoordig hebben sommige vleugelpiano`s zelfs meer toetsen (uitbreiding van de bas met extra toetsen).
Geluid van een vleugelpiano
Het geluid van een concertvleugel of vleugelpiano is vaak afhankelijk van de lengte van de vleugel. De lengte van vleugelpiano`s kan verschillend zijn en ligt meestal tussen de 1,60 en 3,08 meter. Een vleugel van groter formaat heeft een grotere klankkast, waardoor het volume ook veel hoger is dan in vergelijking tot een kleiner formaat vleugel. Daarnaast is het geluid van lagere octaven veel voller dan de hogere, omdat deze langer en dunner zijn. Bij dikke snaren ontstaan er namelijk onharmonische klanken die nadelig kunnen zijn voor de volheid van het geluid.
Functies van de pedalen
De pedalen van een piano hebben allemaal hun eigen functie. In de meeste gevallen heeft een piano 3 pedalen en soms zelfs vier. Ook een vleugel beschikt over deze pedalen, maar meestal hebben deze pedalen dan wel andere functies.
Linkerpedaal
Het meest linkste pedaal van een vleugel heet de ‘una corda’. Wanneer je dit pedaal intrapt zullen de hamers verschuiven, waardoor de snaren minder hard worden geraakt. Hierdoor kun je met dit pedaal de klankkleur (hamer raakt de snaren op een andere positie wat de klank doet veranderen) en het volume van het geluid naar wens aanpassen. Wanneer je bij een normale akoestische piano het linker pedaal intrapt zullen de hamers zich naar de snaar toe verplaatsen. Hierdoor worden de snaren met minder energie aangeslagen, wat resulteert in een zachtere klank.
Middenpedaal
Bij een vleugel wordt het middelste pedaal ook wel het ‘sustainpedaal’ genoemd. Wanneer de pianist een toets indrukt, sustainpedaal intrapt en vervolgens de toets weer loslaat zullen er alleen individuele tonen ontstaan. Bij een piano heet zo`n sustainpedaal meestal het oefenpedaal. Bij het intrappen van dit pedaal zal de klank zachter worden. Er valt namelijk een stuk vilt tussen de hamers en dempers, wat de kracht absorbeert. Ook wordt hierbij het geluidsvolume gedempt, waardoor je ook piano kunt spelen zonder dat er teveel geluidoverlast ontstaat. Sommige piano`s hebben net als bij een vleugel een sustainpedaal met soortgelijke functie.
Rechterpedaal
Het rechter pedaal heeft zowel bij de piano als bij een vleugel dezelfde functie. Dit pedaal zorgt namelijk voor het doorklinken (echoën) van het geluid. Bij het intrappen worden alle dempers tegelijk van de snaren geheven om een pure galm van het geluid te creëren. Er is wel een verschil in dempers tussen de piano en de vleugel. Bij een vleugel zijn de dempers namelijk boven de snaren geplaatst en bij een piano ervoor.
Piano versus vleugel
Als we de vleugel vergelijken met een piano zien we dat er, zowel overeenkomsten zijn als verschillen. Hierbij wordt ook weleens gezegd dat deze twee toetsinstrumenten niet allebei onder de categorie piano vallen. Maar termen als pianist, pianowerk en pianoconcert worden net zo goed gebruikt met betrekking tot de vleugel. Hierdoor wordt de vleugel ook weleens vleugelpiano genoemd. Daarnaast kan worden gezegd dat zo`n vleugelpiano echt bedoeld is voor de professionals in het piano spelen.
TIP VAN LEERONLINEPIANO
Pianoles van Cor Bakker
Volg pianoles bij Cor Bakker en ontvang toegang tot meer dan
170 instructievideos en 10 pdf lessen voor maar 149 euro!
Bekijk zijn volledige programma »»
Visuele verschillen
Een groot verschil tussen beide toetsinstrumenten is vrijwel meteen te zien. De piano heeft namelijk een verticale vorm en de vleugel een horizontale vorm. Mede door de vorm is de constructie bij beide instrumenten ook niet hetzelfde. Deze technische verschillen worden verder in dit hoofdstuk nader omschreven. Maar nu eerst de verschillen in lengte/hoogte tussen beide instrumenten. Piano`s hebben meestal een hoogte tussen de 1 en 1,4 meter en vleugels hebben een lengte van 1,4 tot 3,1 meter. Misschien denk je dat hoe groter het toetsinstrument is het volume/geluid zal toenemen. Dit is echter minder waar, omdat je op een grotere vleugel eigenlijk veel zachter kan spelen. Dit heeft onder andere te maken met de zangbodem. Bij een korte of kleine zangbodem kan het geluid zich niet snel verspreiden, waardoor de klank veel luider zal klinken.
Maar de afmeting van een vleugel zegt niks over de ruimte (concert of thuis). Veel professionele concertpianisten hebben meestal een concertvleugel gewoon thuis staan. Dit omdat een concertvleugel in tegenstelling tot een kleine vleugel veel meer mogelijkheden heeft. Voor een pianist zijn deze mogelijkheden erg belangrijk om optimaal te presteren tijdens het piano spelen.
Technische verschillen
De technische verschillen tussen beide toetsinstrumenten zit hem vooral in het mechaniek. Dit mechaniek is eigenlijk een systeem gebaseerd op hefbomen (hamers en snaren). Zo`n mechaniek bestaat meestal uit meer dan 7.000 componenten die bij elke piano of vleugel nauwkeurig zijn geplaatst. Het mechaniek ziet er misschien bij elke piano hetzelfde uit, maar er zijn meestal wel verschillen in materiaal of afstemming. Als we de beide mechanieken van piano en vleugel met elkaar vergelijken zien we het volgende:
- Vleugelmechaniek (horizontaal) heeft een andere constructie, waarbij de zwaartekracht van de hamer erg belangrijk is.
- Door het vleugelmechaniek kan de pianist zich beter concentreren op de klank, waardoor er in tegenstelling tot een piano meer mogelijkheden ontstaan qua klank/geluid.
- Daarnaast zorgt het vleugelmechaniek ook voor een snellere repetitie. Hiermee wordt bedoeld dat de hamer sneller terug komt, waardoor de pianist veel sneller kan spelen.
- Het pianomechaniek heeft extra onderdelen die ervoor zorgen dat de hamer de snaren aanslaat en daarna weer op de plaats terugvallen. Dit kost onder andere extra energie tijdens het indrukken van de toetsen.
Geluid verschillen
Verschillen in geluid hebben vooral te maken met de ‘zangbodem’ van de piano of vleugel. Deze zangbodem bevindt zich bij een piano achter de kast. De kast van een piano zorgt er eigenlijk voor dat de klank richting de pianist gaat. Vaak wordt een piano ook tegen de muur geplaatst om het effect van de kast te stimuleren. Eigenlijk is een piano afhankelijk van een muur, omdat de klank anders verdwijnt. De zangbodem van een vleugel ligt en is in principe helemaal vrij. Hiermee bedoelen we dat de trillingen die ontstaan bij de zangbodem, zowel voor als achter, vrij kunnen trillen. Er kan in dit geval gezegd worden dat de pianist direct in contact staat met de klank die de vleugel produceert.
Als we het geluidoverlast van beide toetsinstrumenten vergelijken zien we dat de vleugel minder overlast veroorzaakt. Zoals eerder gezegd is de zangbodem van een vleugel vrij, waardoor de trillingen gemakkelijk weg kunnen. Bij een piano is dit niet het geval en worden de trillingen meestal geabsorbeerd door de vloer/muur. Dit laatste wil nog weleens voor overlast zorgen bij naaste buren.
Volheid van de klank
Veel vleugels beschikken over extra boventonen. Deze boventonen ontstaan door snaargeleiders die zijn geplaatst achter de kam van de vleugel. Deze snaren worden ook wel ‘capo d’astro’ genoemd. Een normale piano heeft deze snaren niet, waardoor de klank in vergelijking tot een vleugel veel minder vol is.
Vleugelpiano kopen?
Bij pianoconcerten wordt eigenlijk altijd gebruik gemaakt van een vleugelpiano. Zoals eerder gezegd behaald een vleugel zijn voordelen uit het mechaniek. Met name kun je beter en sneller repeteren (snel dezelfde toetsen indrukken) op een vleugel dan op een piano. Hierdoor kan een vleugel ook wel worden gezien als een professionele variant piano. Wanneer iemand een piano kopen gaat zijn vooral de persoonlijke factoren belangrijk. Een vleugel daarentegen wordt meestal gekocht door de ervaren pianisten, maar dan ook zijn deze persoonlijke factoren belangrijk. Bespeel daarom eens verschillende vleugels, luister naar het geluid en vergelijk vooral verschillende soorten om met succes een vleugel te kopen. Naast persoonlijke factoren zijn er namelijk ook andere factoren, zoals budget en ruimte, belangrijk
Soorten vleugels
Net als bij piano`s zijn de vleugels ook verkrijgbaar in verschillende soorten/modellen. Bij elk soort is de: hoogte, kleur en de vormgeving van de kast verschillend. Zoals eerder gezegd was de lengte van een vleugel een soort van maatstaf voor de klank. Deze lengte wordt meestal uitgedrukt in centimeters, maar ook weleens in de volgende termen:
- Salonvleugel
- Babyvleugel
- Semi-concertvleugel
- Concertvleugel
- Kleine concertvleugel
Naast de lengte van een vleugel speelt de kleur ook een belangrijke factor bij de aankoop. De meeste vleugels hebben namelijk een standaard kleur: zwart hoogglans. Maar daarnaast maken pianofabrikanten tegenwoordig ook steeds vaker gebruik van de volgende kleuren (gebaseerd op houtsoorten):
- Noten
- Eiken
- Mahonie
- Kersen
- Taxus
Elk instrument heeft wel zijn eigen stijl qua vormgeving. De stijl van een vleugel is vooral terug te zien in de vorm van de kast. Pianofabrikanten maken onder ander gebruik van de volgende stijlen:
- Klassiek
- Empire
- Chippendale
- Exclusief
- Traditioneel
Hey, als een vleugel piano opnieuw wordt gestemd hoelang duurt dit dan?
Hallo Klaas,
Je kunt rekening houden met een tijd van 1 á 1,5 uur. Een belangrijke factor die hierin meespeelt is de valsheid van het instrument. Hoe valser hoe langer het duurt.
Met vriendelijke groet,
Team Leeronlinepiano.nl
Is de zangbodem verlijmd in vleugels of kan je deze loshalen mbv schroeven?
Ik heb een baby vleugel te koop. merk Samick, 1e eigenaar. altijd gestemd. Staat nu in de opslag.
Als je het zelf ophaald vraag ik 2.500. In zeer goede staat.