Tijdloze muziek van Frédéric Chopin

Bijna 170 jaar na zijn dood maakt de Poolse componist Frédéric Chopin (1810-1849) een “comeback”. En dat op een medium waar hij nooit van heeft mogen proeven: televisie. Zijn muziek is weer te horen in prominente HBO shows als “Westworld” en Amazon’s “Mozart in the Jungle”. We horen passages uit verschillende pianowerken van Chopin; uit zijn Sonates, Walsen, Mazurka’s en andere composities. In de clip ‘Fade Away‘, de tv-commercial van de Amerikaanse frisdrankfabrikant Mountain Dew, is Chopin’s Fantaisie-Impromptu in cis-mineur (opus 66) te horen.

De enige bekende foto van Chopin, uit zijn sterftejaar 1849.

Heropleving van Chopin?

De “heropleving” van Chopin is meer een bevestiging van de tijdloze aard van zijn muziek. In zijn korte leven heeft hij zelf slechts 30 openbare concerten gegeven, wat neerkomt op een gemiddelde van zo’n één concert per jaar. Frédéric Chopin, die zijn geboorteland Polen als tiener verliet voor Frankrijk, werkte vol passie en aandacht aan zijn muziek terwijl hij leed aan periodes van slechte gezondheid, die hem een ​​groot deel van zijn korte leven teisterden.

Frédéric Chopin was een genie op het gebied van klaviermuziek. Een andere bekende componist, Felix Mendelssohn noemde Chopin ‘de perfecte virtuoos’. Volgens de Amerikaanse National Public Radio eert de componist met de uitspraak, dat geen enkele andere musicus zoveel heeft bijgedragen aan het pianorepertoire – en tegelijkertijd zijn ziel ten gehore heeft gebracht.

Chopin verwierf een multidimensionale historische rol

Recentelijk verscheen er een nieuw boek over Chopin, Simply Chopin, van de schrijver William Smialek. “Een Poolse componist en pianist wiens artistieke creaties de expressieve sterke punten van zijn instrument vertoonden en gebruik maakten van het volksidioom van zijn vaderland. Chopin verwierf een multidimensionale rol in de geschiedenis,” schreef de auteur van het boek, William Smialek, in het voorwoord.

De kaft van het boek Simply Chopin, van schrijver William Smialek.

Volgens de overleden Amerikaanse pianist Charles Rosen,‘ is er een “urban” werelds aspect aan Chopin’s stijl. Dit verklaart verklaart deels zijn immense tijdloze populariteit.

Top 10 pianostukken van Chopin

De composities van Chopin komen voort uit zowel Weense klassiekers als Poolse volksmuziek. Deze omvatten een breed scala aan Mazurka’s, Walsen, Nocturnes, Polonaises, Etudes, Impromtu’s, Scherzi, Preludes en Sonates. Hier is onze top 10 lijst met pianostukken van Chopin die je gehoord moet hebben!

Russische aanval op Warschau in 1831. Schilderij van Georg Benedikt Wunder (1786-1858). Deze kun je bewonderen in de Nationale Bibliotheek van Polen.

1. Revolutionaire Etude op. 10 no. 12 in c-mineur

Chopin schreef deze kenmerkende Etude in het jaar 1831, als het laatste stuk in zijn eerste set (opus 10) Etudes. De publicatie van de de Revolutionaire Etude viel samen met de Poolse novemberopstand tegen de Bolsjewistische autoriteiten. Polen kon zich helaas niet bevrijden. Naar verluidt schreeuwde Chopin: “Dit alles heeft me veel pijn bezorgd. Wie had het kunnen voorzien!” Muziekcritici en -historici associëren de stormachtige harmonieën en melodieën van het stuk dan ook met patriottische gevoelens van onvrede. Chopin noteerde bij de publicatie in de partituur “à mon ami Franz Liszt” (“aan mijn vriend Franz Liszt”), een beroemde Hongaarse componist.

2. De Minutenwals (Wals in Des-majeur, op. 64, no. 1)

Chopin droeg deze bekende wals op aan de gravin Delfina Potocka. Deze Wals is zonder twijfel de bekendste Chopin Wals van allemaal. Het snelle ‘molto vivace’-tempo en het constante gebruik van het pedaal maken het een dromerig en zeer stijlvol salonstuk. Wat interessant is, de naam “Minutenwals” verwijst naar het feit dat de wals werd bedoeld als een “miniatuur”. Als je het stuk echter letterlijk binnen één minuut probeert te spelen, moet je 420 kwartnoten per minuut spelen. Dit is echter onrealistisch en zal de melodie niet bepaald ten goede komen.

TIP VAN LEERONLINEPIANO
Pianoles van Cor Bakker
Volg pianoles bij Cor Bakker en ontvang toegang tot meer dan
170 instructievideos en 10 pdf lessen voor maar 149 euro!
Bekijk zijn volledige programma »»

3. De “Regendruppel Prelude” (Prelude op. 28 no. 15)

Eén van de 24 Preludes uit het oeuvre van Chopin. De zogenaamde Regendruppel Prelude is verreweg de langste Prelude, en duurt zo’n 5 tot 7 minuten. Het meest herkenbare aspect van de Prelude nummer 15 is de steeds terugkerende As-majeur klank. Dit is tevens de reden voor de bijnaam Regendruppel. De “vallende” klanken in deze kenmerkende toonsoort doen menig luisteraar denken aan regendruppels… Het grootste deel van deze Prelude is geschreven tijdens Chopin’s verblijf in een klooster in Valldemossa, Mallorca in 1838. Hij verbleef er samen met zijn geliefde, een vrouwelijke auteur (alias George Sand) en haar zoon. De reis moest zowel Sand’s zoon als Chopin van fysieke klachten verlichten, maar fungeerde zeker ook als rijke melancholische inspiratiebron voor de componist.

Meisjes gekleed in traditionele Poolse klederdracht.

4. De Wens van een Jong Meisje, lied geschreven door Chopin (op. 74)

Chopin hield van de Poolse volkscultuur en -muziek en hij wilde er ook een bijdrage aan leveren door een aantal composities te wijden aan Poolse poëzie. “De wens van een jong meisje” is hier een typisch voorbeeld van. Het gedicht van Stefan Witwicki vertelt over een jong boerenmeisje dat haar liefde verklaart aan een jongeman. Ze zegt dat ze “de zon zou willen zijn”, die constant speciaal voor hem schijnt en een vogel die alleen voor hem zingt. Het stuk werd uiteindelijk zo populair dat zelfs Franz Liszt het gebruikte in zijn “Harvest at Woronińce” (1847) en later het nummer voor een pianosolo transcribeerde als het eerste stuk van zijn “6 Chants Polonais”.

5. De Heroïsche Polonaise (Polonaise in As-majeur, op. 53)

Deze Polonaise van Chopin wordt, net als de Revolutionaire Etude, geassocieerd met Poolse trots en onafhankelijkheid. Bedenk wel dat dit een compositie is, die om veel technische bekwaamheid vraagt. Eigenlijk is een “correcte” uitvoering alleen maar weggelegd voor echte piano virtuozen. De Heroïsche Polonaise dankt zijn bijnaam aan het feit dat Chopin’s geliefde, George Sand, eens schreef: ‘De inspiratie! De kracht! De kracht! Het is geen twijfel dat een dergelijke geest aanwezig moet zijn in de Franse revolutie.” Vanaf toen zou deze Polonaise een klassiek/romantisch muzikaal symbool van heroïek worden en blijven.

6. Het tweede Pianoconcert (f-mineur, op. 21 no. 2)

Chopin schreef zijn tweede Pianoconcert, een stuk voor piano met orkestbegeleiding, in het jaar 1830, toen hij slechts 20 jaar oud was! Hij had op dat moment zijn opleiding nog niet eens afgerond. De eerste uitvoering van het stuk vond plaats op 17 maart 1830 in de Poolse hoofdstad Warschau. Chopin speelde toen zelf de piano solo partij. De finale van het Piano Concerto bevat een verrassend moment waarop de violen en altviolen col legno spelen (met de achterkant van de strijkstok).

De setting die bij een uitvoering van het Pianoconcert van Chopin hoort. Piano vs. Orkest.

7. Pianosonate no. 3 op. 58, toonsoort b-mineur

In het jaar 1844 werd deze Pianosonate op schrift gezet. Opgedragen aan gravin Emilie de Perthuis. Deze compositie wordt door menig muziekspecialist beschouwd als één van de meest veeleisende stukken van Chopin, op het gebied van dynamiek, articulatie en vingervlugheid. Critici beweren dat Chopin het stuk schreef als reactie op de harde kritiek op zijn eerdere Sonate (no. 2 op. 35). Het stuk is vrij lang en bestaat uit vier delen: de melodieuze Allegro maestoso, de vrolijke Scherzo: Molto vivace, de langzamere Largo en de indrukwekkende Finale: Presto non tanto.

8. Cello Sonate in g-mineur (opus 65)

Een uitstapje naar een ander instrument… In ‘t jaar 1846 schreef Chopin een van zijn enkele stukken voor een ander instrument dan de piano. In totaal zijn dat er 9 in zijn complete oeuvre. Deze Sonate voor Cello is ook de laatste compositie die tijdens het leven van Chopin is gepubliceerd. Het stuk is geschreven voor en opgedragen aan Auguste Franchomme, een Franse cellist en componist. Hij en Chopin speelden het stuk samen tijdens het laatste openbare concert van Chopin, in Salle Pleyel.

Recente foto van de Salle Pleyel. Hier vond het laatste optreden van Chopin plaats.

9. Alle 24 Preludes, opus 28

De bekende musicoloog  Henry Theophilus Finck deed eens een gewaagde uitspraak over de 24 Preludes van Frederic Chopin: “Als alle pianomuziek ter wereld zou worden vernietigd, behalve één verzameling, zou mijn stem uitgaan naar Chopin’s 24 Preludes.” Bij de introductie gingen velen ervan houden; anderen raakten lichtelijk “in de war”. De Prelude als pianovorm was in die tijd een standaard voor een kort inleidend stuk voor een groter werk. Chopin heeft de Prelude daarentegen tot een andere zelfstandige hoogte gebracht, waardoor de Preludes het prima “alleen deden”. Ongeacht de verdeelde reacties medio negentiende eeuw, blijven Chopin’s Preludes het meest terugkerende stuk in het repertoire van de huidige generaties pianisten. Ze zijn zeer mooi in hun variëteit, zelfs al zijn sommige Preludes maar een paar bladzijden lang.

10. Piano Nocturnes opus 9

Opus 9 bestaat uit 3 Nocturnes. Deze Nocturnes zijn opgedragen aan Camille Pleyel, een Franse virtuoze pianist, uitgever en eigenaar van Pleyel et Cie, een pianofabriek. Van de drie stukken is de tweede Nocturne vaak te horen in verschillende films en televisieprogramma’s. De Nocturne bevat twee verschillende thema’s, die met elkaar verweven zijn en om-en-om te horen zijn. De Nocturne en het stuk eindigt met het zogenaamde coda-gedeelte, als muzikale kers op de taart. Het algehele gevoel van de Nocturne is plechtig en majestueus.

Een standbeeld van de muzikale grootheid Frédéric Chopin in Warschau.

Eigenlijk is bestaat onze top 10 stuk voor stuk uit virtuoze pianowerken. Niet bepaald toegankelijk voor beginners. Wat uiteraard wél mogelijk is, is het spelen van de langzame gedeelten van de Pianosonate of het Pianoconcert. Er bestaan ook vereenvoudigde uitgaven van deze stukken. De 24 Preludes van Chopin bevatten zeker een aantal composities die ook voor beginners toegankelijk zijn in moeilijkheidsgraad.

Laat je hiervoor vooral informeren door een pianodocent of stuur ons een mailtje!